Geschiedenis
In een omschrijving van 1676 wordt melding gemaakt van “ een seckere huysinge van vooren tot achteren d’steene kamer ende twee bergen, bouwhuys, backhuys, brouwhuys, schaepstal ende voorts alle verder getimmer”.
“Opgravingen hebben uitgewezen dat er rond 1400 al een boerderij op deze plek moet hebben gestaan. Die oudste boerderij was een langhuis, waarvan het voorhuis in het midden van de zestiende eeuw werd uitgebreid met een kelder en opkamer, waardoor een L-vormige plattegrond ontstond. In haar huidige vorm dateert de boerderij uit 1708, toen zij in opdracht van Crintje Lelienberg, weduwe van Peter Joosten van de Geer, werd herbouwd na te zijn afgebrand.”
Heden
De Grote Geer is een van de originele boerderijen die zijn behouden bij de aanleg van woonstad Houten in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw. De erven werden opgenomen in de groenstructuur. De gebouwen kregen een publieke bestemming en bleven daarmee getuigen van de eeuwenlange bewoning en bewerking van het land.
De Grote Geer was een gemengd boerenbedrijf, met zowel graan, melkkoeien en varkens. Het karakteristieke hoofdgebouw uit 1708 werd omringd door, naast het nog bestaande bakhuis de Kleine Geer, diverse houten schuren voor vee, hooi en wagens. De huidige voorkant aan de Snoeksloot was ook van origine de voorzijde, met de leilinden, de wit gestucte gevel onder de rieten kap met centraal de pronkkamer.
In 1986 is de Grote Geer ingrijpend verbouwd tot bijeenkomstlocatie. De deel, de schuur, werd de grote zaal en in het voorhuis werden de oude kamers samengevoegd tot vergaderruimten. Het gevolg van de verbouwing was dat het historische bouwvolume van de boerderij, inclusief de houten draagconstructie, behouden bleef, maar dat het historische interieur volledig verdween.
En toekomst
In 2020 staat de volgende grote verbouwing op stapel. Het voornemen is De Grote Geer duurzaam te renoveren en te verbouwen tot een gezinsgerichte woonvorm. Ruimtelijk neemt het op een logische manier bezit van de Grote Geer. De kamerstructuur in het voorhuis wordt weer hersteld. De deel, het achterhuis, met zijn karakteristieke houten spantconstructie blijft intact.
Op de plaats waar vroeger de varkensstal stond komt een nieuw te bouwen boerenschuur – ‘t Bouwhuys. In ’t Bouwhuys komen voorzieningen ten dienste van De Grote Geer (kantoorwerk, verzorgen scholing/instructie en recreatie en opslag ten behoeve van het gezinshuis). Tevens wordt voorzien in een multifunctionele ontmoetingsruimte, welke mede ten dienste komt voor het organiseren van ontmoetingen en contacten met de buurt.
De inrichting
Bij de inrichting van de Grote Geer blijft het onderscheid tussen voorhuis en de deel (het achterhuis) leidend. In de deel van de Grote Geer komt het gezinshuis, het voorhuis krijgt waar mogelijk zijn originele kamerindeling terug voor kamer training. De ruimte van de deel, met de mooie spanten, blijft bewoonbaar met een open woonruimte op de begane grond met glazen wanden en een grote vide. De bestaande vensters worden opgeknapt en voorzien van isolatieglas of voorzetramen zoals bij de stalen ramen in de deel.
De nieuwe kamers in de deel en de korenzolder boven het voorhuis worden reversibel ingebouwd. De houten spanten behouden hun functie en de originele situatie kan in de toekomst weer hersteld worden.
Architectuur
De nieuw te bouwen boerenschuur ( “t Bouwhuys”) zal in vorm en materiaal refereren aan een vroegere boerenschuur. Eénlaags met gevels met houten planken, die langzaam zullen vergrijzen. De schuur bij de Grote Geer heeft een lage goot, net als de oude deel. De kopgevel krijgt een grote glaspui, zoals de vroegere staldeuren.
Landschap
De groene natuurdak op het ’t Bouwhuys sluit aan bij de groene en natuur-inclusieve landschappelijke inrichting die is voorzien. Het terrein zal grotendeels worden afgeschermd met een gemengde landschappelijke haag die kenmerkend is voor het oorspronkelijke boerenerf. Door de combinatie van verschillende planten bieden zij het hele jaar door een aantrekkelijk beeld, maar zijn daarnaast ook welkome toevluchtsoorden voor kleine vogels en insecten. Naast het behoud van de aanwezige monumentale bomen streven we ernaar om ook zoveel mogelijk de overige bomen te behouden.
Duurzaamheid
Bij het realiseren van het plan gaan op het gebied van duurzaamheid uit van de 3 doelstellingen van de zogenaamde BENG Methode, namelijk:
- Vermindering van energieverbruik
- Beperking van de inzet van fossiele energie
- Maximalisering van eigen energieopwekking
Bij De Grote Geer zal gekozen worden voor een verduurzaming zonder dat het monumentale karakter wordt aangetast. Daar wordt gekozen voor verbetering van de isolatie gecombineerd met warmteterugwinning in de ventilatie en warmteopwekking via warmtepompen. Gelet op de beperkingen in verband met het monumentale karakter van De Grote Geer is een volledige compliance met BENG (Bijna Energie Neutraal Gebouw) niet haalbaar.
Bij de nieuw te bouwen schuur willen we wel volledig voldoen aan BENG. Naast het toepassen van hoogwaardige isolatie en drievoudige beglazing speelt het dakvlak een belangrijke rol in de duurzaamheid. De noord-zuid oriëntatie van het dak willen wij optimaal inzetten met zonnepanelen op de zuidzijde en een natuurdak aan de noordzijde. De zonnepanelen op de schuur worden ingezet worden voor energieopwekking van de schuur en De Grote Geer.